Astım Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Astım Tedavisi
Astı kronik olarak devam eden hiçbir zaman kesin tedavisi olmayan alevlenmeler şeklinde atakla gösteren bir hastalıktır.
Astım bazı kişilerde şiddetli bazı kişilerde hafif seyredebilir. Yine astım atakları bazı kişilerde hafif, bazı kişilerde ise hayatı tehdit edecek şekilde şiddetli bir şekilde ortaya çıkabilir.
Hastalığın temelinde yatan temel neden havayolları ve bronş duvarlarında oluşan inflamasyon kronik intihaplanmadır. Buna bağlı olarak bronşlarda daralmalar oluşur ve kişi solunum sıkıntısı çekmeye başlar. Astım genetik nedenlere dayanmakla birlikte çevresel nedenler gibi bazı dış faktörlerden dolayıda ortaya çıkabilmektedir.
Astım hastası olan kişiler genelde kış ve bahar aylarında atak geçirirler. Henüz kronik bronşit belirtileri yerleşmemiş bazı astım hastaları kış ve bahar aylarında soğuk algınlığı ile karşılaştıkları dönemlerde ani başlayan sık nefes alma, şiddetli öksürük, nefes darlığı ve hırıltılı solunum gibi şikayetlerle doktora başvururlar.
Kronik astım evresine geçmiş astım hastaları ise sürekli nefes darlığı gibi kronik bronşit belirtileri gösterirler. Kronik astım hastalarında görülen belirtiler dönem dönem değil sürekli görülür. Özellikle küçük çocuk hastalarda astım hastalığı diğer birçok göğüs hastalığı ile karıştırılabilir. Mesela kistik fibrözis dediğimiz genetik hastalık olan çocuklarda ortaya çıkan belirtiler astım belirtilerine çok benzerdir. Yine reflü hastalığı küçük çocuklarda göğüsten hışıltı gelmesi şeklinde astıma benzer belirtiler verir. Bronşlara dıştan bası yapan bazı kitleler nedeniyle oluşan hastalıklar gibi göğüsten hırıltı gelmesi şeklinde belirti veren diğer bazı bronş hastalıklarının belirtileri de astım belirtileri ile karıştırılabilir. Yuva, kreş gibi toplu halde bulunan çocuklar da sık sık viral enfeksiyonlar görülebildiğinden bunların sonucu ortaya çıkan üst üste eklenen öksürük tablolarından dolayı astım ile karıştırılabilir. Astım belirtileri uzman bir doktor muayenesinde rahatlıkla tanınabilir.
Astım Nedenleri
Astım hastalığının kesin nedeni hala belirlenememiş olsa da yapılan bilimsel araştırmalar bazı etkenlerin astım gelişmesine neden olduğunu göstermektedir. Bunlardan bazıları kişinin genetik yapısı, akciğer ve bağışıklık sisteminin gelişimi, geçirdiği çeşitli enfeksiyonlar ve maruz kaldığı çevresel etkenlerdir.
Astım hastalığının kalıtsal yönü de olan bir hastalık olduğu düşünüldüğünden bazı kişiler genetik olarak potansiyel astım hastasıdırlar. Fakat hangi genlerin astım hastalığına neden olduğu belirlenemediği gibi genetik yatkınlığı olan herkes astım hastası da olmaya bilir. Genetik yapılarından dolayı potansiyel astım hastası olan kişilerde bile bu hastalığın ortaya çıkması için bazı çevresel faktörlere, uyaranlara da maruz kalınması gerekir.
Alerjik yatkınlığı olan insanlarda solunum yolu alerjenleri sık görülen bir durumdur. İnsanlar dünyaya belli bir maddeye karşı alerjik olarak doğmazlar ya da alerjik hastalıklar insanlarda doğuştan gelen bir surum değildir. Fakat insanlarda alerjik yatkınlık doğuştan gelir. Bu kişilerde hangi maddelere karşı alerji gelişeceği ya da hangi alerjik hastalığın ortaya çıkacağı çevresel faktörlere bağlıdır. Genetik olalar alerjiye ya da astım’a yatkınlığı olan kişilerde var olan potansiyel alerji yapan maddelerle karşılaşınca ortaya çıkar.
Alerjik olsun ya da olmasın astım hastalığı solunum yollarının enfeksiyonları ile birlikte tetiklenir ve atak şekline dönüşür. Hava kirliliği, sigara dumanı ve diğer hava kirliliğine neden olan faktörlerin olduğu ortamlarda astım hastaları astım krizine girerler.
Çocukluk çağı da astım hastalığı ya da astım hastalığına yatkınlık açısından önemlidir. Anormal akciğer gelişimi astım hastalığına yakalanma riskini arttırır. Özellikle erken doğan bebeklerde akciğer gelişimi tam olmadığı için enfeksiyon geçirmeye yatkındırlar. Bu bebeklerde geçirdikleri enfeksiyonlar akciğerlerinde inflamasyon ve hasara neden olur. Bu durum da alerjik çevresel faktörlerden daha çabuk etkilenmelerine neden olur.
Yapılan bilimsel çalışmalarda astım hastası olan kişilerin bağışıklık sistemlerinin diğer kişilere göre farklı çalıştığı ortaya konmuştur. Bu kişilerin bağışıklık sistemleri diğer kişilerde herhangi bir soruna neden olmayan bazı alerjen çevresel faktörlere karşı aşırı tepki verirler ve bu durum da astım riskini arttırır.
Tüm bunların yanında çevrede astım riskini arttıran birçok etken vardır. Pasif sigara içici, uzun süre kirli havalı ortamda bulunma, evde yada herhangi bir yerde maruz kalınan kimyasal maddeler bunlardan en önemlileridir.
Astım Tedavisi
Astım tedavisi hastalığın durumuna göre basamaklar halinde uygulanır. Çünkü astım belirtileri her hastada değişik basamaklarla seyreder. Akut astım krizi ile doktora başvuran hastalar olduğu gibi aylarca hatta yıllarca askım şikayetleri çeken kronik astım hastaları da vardır.
Bunun için izlenecek tedavi şekli tamamen hastada teşhis edilen düzeye göre belirlenmektedir. Basit şikayetlerle doktora başvuran hastalar astım tedavisinde kullanılan tablet yada şuruplarla tedavi edilebilir. Yine orta dereceli şikayetleri olan hasta başvurduğu zaman hasta inhalerler dediğimiz spreyler kullanılabilir. Ağır astım dediğimiz hastalar da ise bu tedaviler fayda sağlamamaktadır. Çünkü bu hastalarda bronkospazm gerçekleştiğinde hava yolları daralmakta ve bu tedavilerin akciğerlere ulaşmasında sıkıntı yaşanmaktadır ve bronş genişlemese sağlanamamaktadır. Burada seçilecek tedavi nebülizasyon tedavisi dediğimiz yani bu ilaçların ampul içinde sıvı şeklinde kullanılan formlarıdır. Bunlar nebülizatör cihazı yardımı ile küçük partiküllere parçalanmakta ve bu partiküller bronşlardan alveollere kadar %90 oranında gönderilebilmekte ve bronkodilatasyon sağlanarak hastanın rahat nefes alması sağlanmaktadır. Çünkü inhalerler ile alınan ilaçların %30’u akciğerlere gitmekte, %30’ mideye gitmekte kalan kısmı da ağız çevresinde kalmaktadır. Dolayısıyla bu şekilde hasta ancak aldığı ilacın üçte birinden faydalanmış olmaktadır. Bunun için astım da akut durumlarda ve acil durumlarda en etkili tedavi nebülizasyon tedavisidir. Bunun başka bir yararı da bronş mukozasının nemlendirilmesinin de sağlanmasıdır.
Dolayısıyla astım tedavisindeki en önemli nokta gelen hastanın hastalığının derecesinin tespit edilmesi ve uygun tedaviye başlanmasıdır.
Astım hastalığına hangi bölüm / doktor bakar ?
Alerjen bir hastalık türü olarak da bilinen astım için; Çocuklarda, çocuk sağlığı ve hastalıkları ya da çocuk immünolojisi bölümlerine. Erişkinlerde İç hastalıkları (Dahiliye), Göğüs hastalıkları ya da Alerji hastalıkları ve immünoloji bölümlerine başvurulmalıdır.
