Bebeklerimizin aşıları oldukça önemli bir konu ve kesinlikle ihmal edilmemesi gerekiyor. Bu makalede aşı takvimini görebilir ve aşılar ile ilgili genel bilgileri okuyabilirsiniz.
Aşı Takvimi – Hangi Aşı Ne Zaman Yapılır?
Oğlum/kızım artık hiç kimsenin yakalanmadığı birtakım hastalıklar için neden aşı olmalıdır?
Bu hastalıklar Türkiye’de az görülebilir, fakat bu ortadan tamamen kalktıkları anlamına gelmeyebilir. Hala her yıl Türkiye’de difteri, tetanos, boğmaca öksürüğü, ve kızamık vakaları rapor edilmektedir. Durum böyleyken, çocuğunuzu bu hastalıklara yakalanma tehlikesi ile neden karşı karşıya bırakasınız?
Bazı hastalıkların az görüldüğü düşüncesiyle aşı olmaktan vazgeçersek, bu hastalıklar Türkiye’de tekrar yaygın hale gelebilir ve onlara karşı aşılar geliştirilmeden önce olduğu gibi günümüzde de birçok çocuğun ölümüne neden olabilirler.
Aşılar her zaman işe yarar mı?
Aşılar çoğu zaman işe yararlar. Herhangi bir hastalığa karşı aşı olan çocukların yaklaşık %90’ı bu hastalığa karşı bağışıklık oluştururlar. Fakat bazen de, çocuklar aşıya karşı tepki vermez ve sonuçta bağışıklık kazanamazlar. Böyle bir durumda, nelere dikkat etmeniz gerektiğini hekiminizle görüşünüz.
Aşılar sağlık açısından gerçekten bir fark yaratır mı?
Evet. Aşılar sayesinde ölümcül bir hastalığı hali hazırda yok etmiş durumdayız. Bir zamanlar çiçek hastalığı her yıl milyonlarca insanın ölümüne neden olurdu. Şimdilerde ise, geliştirilen aşı sayesinde artık çiçek hastalığı görülmemektedir.
İnsanların aşı olmayı bıraktıkları ülkelerde, artık görülmeyen hastalıklar çok çabuk geri gelebilir ve binlerce insanı hasta ederek büyük tehlikeler yaratabilirler. Böyle bir durum, boğmaca aşısını bırakan, İngiltere ve Japonya’da yaşanmıştır.
Eğer çocuğum bu hastalıklara karşı henüz aşı olmadı ise ne olur?
Bunu kimse kesin olarak bilemez. Fakat, eğer çocuğunuz bu hastalıklardan birine maruz kalırsa, ilgili aşılar geliştirilmeden önceki devirlerde insanların içinde oldukları tehlikeli durumun aynısı ile, yani hastalığa yakalanma ve bir ihtimal ölümle sonuçlanma durumu ile karşı karşıya kalabilirler.
Olaya bir de şu açıdan bakın: Eğer arabanızda bebek koltuğu olmadan bebeğinizi arabanızla etrafta dolaştırırsanız tehlikeli bir durum gerçekleşmeyebilir. Fakat bu riski almaya değer mi? Çocuğunuza gerekli aşıları yaptırmamak, arabanızda bebek koltuğu bulundurmamaya benzer. Bu riski almanıza hiç gerek yoktur.
Eğer çocuğumun etrafındaki herkes zaten aşı olmuşsa, çocuğumun da aşı olmasına gerek var mıdır?
Evet. Etrafındaki herkes aşı olmuş ise açık bir şekilde bir çocuğun hasta olma riski daha düşük olacaktır. Fakat, bu durumda bile çocuğun hastalığa yakalanma riski vardır.
Benim çocuğumun aşı olması başkalarını nasıl/ niçin etkiler? Bu benim seçimim.
Tüm toplumun (ailelerimiz, komşularımız, ve arkadaşlarımız) sağlığı herkesin aşı olmasına bağlıdır. Aşı olursak, zamanla bazı hastalıkları sonsuza dek yeryüzünden kaldırabiliriz. Fakat eğer aşı olmaktan vazgeçersek, ölümcül hastalıklar tekrar yaygın hale gelebilir.
Şunu da aklınızda tutmalısınız: bazı insanlar, çeşitli sağlık sorunları nedeniyle her tür aşıyı olamazlar. Her insanın bağışıklık sistemi vurulan bir aşıya karşı hemen cevap vermeyebilir. Bu insanlar hassas ve korunmasızdırlar. Sağlıkları, etraflarındaki insanların sağlıklarına bağlıdır. Çevrelerindeki herkes aşı olursa, büyük ihtimalle bu hastalıklara karşı güvende olacaklardır. Ama etraflarındaki insanlar aşı olmamışlarsa, hastalık yayılabilir ve onlar da hastalığı kapabilirler.
Aşı olmak sizin seçiminizdir. Fakat, bu aynı zamanda yaşadığımız dünyaya karşı da önemli bir sorumluluğunuzdur.
Aşılar güvenli midir?
Evet. Aşılar baştan aşağı test edilmiş ve güvenli oldukları gösterilmiştir.
Tüm ilaçlar gibi, aşıların da bazı istenmeyen etkileri olduğu gerçektir. Aşıların istenmeyen etkileri genelde hafiftir. Sadece 100,000 kişiden yaklaşık 1’inde aşılar daha ağır bir reaksiyona (nefes alıp vermede probleme neden olan alerjik reaksiyonlar gibi) neden olur.
Bununla birlikte, her şey bir risk taşır. Her gün araba kullanmak gibi hayatımızda bir sürü risk almaktayız; ancak elde edeceğimiz yararın büyüklüğü ölçüsünde böyle küçük riskleri alabiliriz.
Aşılar için de bu durum geçerlidir. Çocukların aşı olduğu her hastalık çok tehlikelidir ve ölümcül olabilir. Eğer riskleri karşılaştıracak olursanız, hastalık, korunmak için yapılan aşıdan çok daha tehlikelidir.
Aşıların yan etkileri nelerdir?
Genel olarak, eğer yan etki var ise de, bunlar oldukça hafiftir. Örneğin, enjeksiyon olunan bölgede ağrı hissedebilir veya çocuğun hafif ateşi olabilir. Daha ciddi yan etkileri nadir de olsa görülebilir. Eğer çocuğunuzun aşı sonrası gösterdiği belirtiler için endişe ediyorsanız, doktorunuzu vakit kaybetmeden bir an önce arayın.
Çocuğumun bu kadar çok sayıda aşıyı aynı anda olması güvenli midir?
Evet. Ebeveynler bazen çocuklarının bu kadar çok aşıyı aynı anda olmaları konusunda endişelenirler. Aşıların çocuklarının bağışıklık sistemine aşırı yükleneceğinden korkarlar. Fakat, sanıldığı gibi değildir. Uzmanlar bebeklerin bağışıklık sistemlerinin birden fazla aşıyı kaldırabileceklerini söylemektedirler.
Aşıların korudukları hastalıklar ne kadar ciddidir?
Çocuklar 13 farklı hastalığa kadar aşı olabilirler. Bu hastalıklardan tümü tehlikelidir. Bunlardan bazıları zatürree, beyinde hasar, ya da kansere yol açabilir. Aşıyla önlenebilir hastalıklardan ötürü hala dünyanın pek çok yerinde çocuklar ölmektedir.
Çocuğumun suçiçeği için herhangi bir aşıya ihtiyacı var mıdır? Ben suçiçeği geçirdim ve bana bir şey olmadı.
Bir çok insan suçiçeğinin zararsız olduğunu düşünür. Fakat, bu ciddi bir hastalık olabilir.
Bağışıklığı ne kadar sürer?
Bu hastalığa bağlıdır. Mesela, suçiçeği geçirmiş olan veya suçiçeği aşısı olmuş insanlar büyük bir ihtimalle hayat boyu bu hastalığa karşı bağışıklık kazanmışlardır. Fakat, diğer hastalıklara karşı olan bağışıklık zamanla zayıflamakta ve/veya azalmaktadır. Tetanos ve difteri gibi hastalıklar için, bu nedenle güçlendirici aşılar yaptırılmalıdır.
Eğer seyahat ediyorsak bebeğimin özel birtakım aşılara ihtiyacı var mıdır?
Belki. Türkiye’de seyrek görülen bazı hastalıklar dünyanın öbür kesimlerinde yaygın olarak görülebilir. Mesela, kara humma (tifo) ve sarı humma gibi hastalıklar, Afrika, Asya, ve Güney Amerika’nın bazı kesimlerinde yaygındır. Eğer hastalıkların yüksek oranda görüldüğü bir bölgeye gidiyorsanız, çocuğunuzun başka aşılara da ihtiyacı olabilir.
Sağlık hizmetleri sağlayıcınızla konuşun ve de seyahat edeceğiniz ülkelerde hangi hastalıklara maruz kalabileceğinizi araştırın.
Eğer benim çocuğumun özel bir sağlık durumu ya da hastalığı varsa ne olur? Hala aynı aşıları mı olmalı mıdır?
Bu, çocuğun hangi hastalıkları veya tıbbi sorunu olduğuna bağlıdır. Bağışıklık sistemini etkileyen hastalıkları olan bazı çocukların, hastalıklardan korunmaları için ilave aşı olmaları gerekebilir. Bununla birlikte, başka çeşit aşılar bu çocuklar için güvenli olmayabilir. Aşı yaptırmadan önce mutlaka, kutunun içerisinde bulunan Hasta Kullanma Talimatlarını okuyarak sizin durumunuzla ilgili uyarıları kontrol ediniz. Daha fazla bilgi almak için doktorunuza danışınız.
