Ağız Kuruluğu Nedenleri, Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi

Tükürük salgısının yeterli olmaması ile birlikte, ağız içerisinin nemsiz ve rahatsız olması durumuna ağız kuruluğu denilmektedir. Xerostomia ve tükürük bezlerinin hipofonksiyonu, diğer bir deyişle olması gerekenden daha az performansla çalışması sonucu ağız kuruluğu problemi ortaya çıkar.

Bazı sistemik rahatsızlıklar ve kullanılan ilaçlar tükürük miktarını olumsuz etkileyebilir. Normalde ilerleyen yaş ile birlikte salgılanan tükürük miktarının azalması söz konusu değildir fakat yaşlılıkla birlikte kullanılan ilaç miktarı arttığından tükürük salgısı miktarı da azalır.

Ağız kuruluğu neticesinde, dişlerde çürüme, diş eti problemleri, ağız içi yaraları meydana gelebilir.

Diş çürükleri, diş eti hastalıkları, ağız içi yaraları ve virüs enfeksiyonları ağız kuruluğunun sebep olduğu başlıca şikayetlerdir.

Tükürük bezi hipofonksiyonu ve ağız kuruluğunun önceden anlaşılması ve sonuçlarını engellemek için 3 aşamalı bir teşhis yöntemi uygulanır.

Öncelikle hastanın şikayetleri sorulur. Bu sorular şu şekildedir;

•  Ağız içerisindeki tükürük miktarında ki değişmeler nasıl?
• Yutkunma güçlüğü çekiyor musunuz?
•  Yemekler de ağzınız kuruyor mu?
• Kuru gıdalar tüketirken sıvı yudumlama gereksinimi duyuyor musunuz?
• Tat alma bozukluğu yaşıyor musunuz?
• İlk soruya verilen ‘çok az’, diğer 3 soruya verilen evet yanıtı azalan tükürük miktarını gösterir.
•  Yoğun, yapışkan tükürük hissiniz var mı?
• Dudaklarınız kuru veya çatlak görünümlü ve kırmızı, çabuk kanayan dişetleriniz var mı?
• Tekrarlayan Ağız içi yaraları ve dil yüzeyinde kuruluk ve değişiklikler var mı?
• Diş köklerin de çürükler var mı?
• Ağız kokusu şikayetleriniz var mı?

Ağız kuruluğu nedenleri

Kullanılan ilaçlar; depresyon ilaçları antidepresanlar, alerji ilaçları antihistaminikler, diüretikler, kalp ilaçları kardiyovasküler ilaçlar, ağrı kesiciler analjezikler, sakinleştiriciler ve tansiyon ilaçları antihipertansifler gibi reçete edilebilen 400′den fazla ilaç ağız kuruluna neden olabilmektedir. Bir takım hastalıklar; şeker hastalığı (diabet), parkinson hastalığı, sjögren sendromu, hıv/aids ağız kuruluna sebepleri arasında gösterilebilir. Radyoterapi, kemoterapi ağız kuruluğuna sebep olabilir. Alkol ve sigara kullanımı, ağız yolu ile nefes alma ağız kuruluğuna sebep olabilir.

Ağız Kuruluğu Tedavisi

• Florlu veya ağız kuruluğu için özel üretilen diş macunları kullanılabilir.
• Dişlerin arasında yemek artıklarının kalmamasına dikkat edilmelidir.
• Diş yüzeylerine flor uygulaması günlük olarak yapılmalı.
• Yine florlu ağız gargaralı ile ağız içerisi hijyeni sağlanmalıdır.
• Diş dolgusu yaptırırken flor serbestleyen dolgu maddeleri ve amalgam yani civalı dolgular yaptırılmalıdır.

Sakız çiğnemek tükürük salgısını artıracağından rahatlık sağlayabilir. Özellikle geceleri odanızı nemlendirebilirsiniz. Yudum yudum su içilebilir. Su bazlı dudak nemlendiriciler kullanılabilir.

şikayetlerinizi bir nebze de olsa azaltabilir.

Ağız kuruluğu şikayetlerini artıran durumlar

• Sodyum lauryl sulfat içeren diş macunları
• Katkı maddesi olarak içerisinde alkol bulunan gargaralar.
• Şeker
• Baharatlı ve asitli gıdalar
• Alkol ve karbonatlı içkiler
• Kafein içeren içecekler
• Sigara kullanmak
• Tarçın ve limon aromalı sakız  ve şekerler