İdrar yollarında ağrı, yanma gibi belirtiler varsa genellikle bu durumda idrar yollarınızın iltihaplandığı aklınıza gelmelidir.
İdrar yolu enfeksiyonu kapmamak için nelere dikkat etmelisiniz? İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri nelerdir? Erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu nedenleri ? tüm bu sorularınıza aşağıdaki yazımızdan cevap bulabilirsiniz.
İdrar yolu enfeksiyonu oldukça sık rastlanan ve daha çok kadınları etkileyen bir rahatsızlıktır. Ağrılı ve sıkıntı verici olabilir ama çoğu kez, kendiliğinden veya doktorun belirleyeceği bir antibiyotik tedavisiyle birkaç gün içerisinde geçer. Nadiren de olsa çocuklarda da görülebilir. Basit bir idrar testi ile hemen teşhis edilir. Bu rahatsızlığın başlıca nedeni bakterilerdir. Normalde vücut tarafından hemen atılan zararlı bakteriler, kimi zaman vücudun savunma sistemini alt ederek enfeksiyona neden olur.
İdrar yolu dediğimizde bu tanımlama vücutta böbrekleri, idrar kanallarını, mesaneyi (idrar torbası) ve üretrayı (idrarın atıldığı kanal- sidik borusu) kapsar. İdrarın vücutta oluşup dışarı atıldığı tüm bu bölgeler, üst ve alt idrar yolları diye de ayrıca ikiye ayrılır. İdrar yolları genellikle bakteriler, mikroplar yüzünden enfekte olur demiştik. Bu mikroplar arasında en bilineni insan dışkısında bulunan ‘E.coli’ adlı mikroptur. Etkilediği bölgeye göre enfeksiyon farklı bir ad alabilir. Örneğin sıkça adı geçen ve pek çok kadının şikayetçi olduğu idrar yolu enfeksiyonu sistit, mesane enfeksiyonudur.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedenleri
Bakteriler: Çoğu idrar yolu enfeksiyonu sindirim sisteminde yaşayan bakterilerden dolayı kaynaklanır. Eğer bu bakteriler idrarın dışarıya atıldığı sidik borusuna (üretraya) ulaşırsa enfeksiyon meydana gelebilir. Bakterilerin idrar yoluna anüs aracılığıyla geçtiği düşünülür. Tuvalet temizliği sırasında tuvalet kağıdı önce anüse ve oradan da genital bölgeye değdiğinde, dışkıdaki bakteriler çoğalıp üretrada ilerleyebilir. Bu şekilde idrarı mesaneden vücuttan atıldığı deliğe kadar taşıyan üretrada, idrarın biriktiği mesanede, mesaneden böbreklere uzanan idrar kanallarında ya da böbreklerde enfeksiyon meydana gelebilir.
Kadınlarda üretra daha kısa ve anüse daha yakın olduğundan, idrar yolu enfeksiyonu daha çok kadınlarda görülür. Bakterilerin anüsten üretraya ulaşması ve oradan mesaneye geçmesi kadınlarda daha kolaydır.
Genital Hijyen: Doğru bir tuvalet temizliği enfeksiyon riskini azaltacaktır. Tuvalete çıktıktan sonra tuvalet kağıdını arkadan öne doğru değil de, önden arkaya doğru hareket ettirerek tuvalet temizliği yapılmalıdır. Bu şekilde dışkıdaki mikropların idrar yollarına ilerlemesi önlenebilir.
Ayrıca genital bölgenin tuvalet dışında da temiz tutulması çok önemlidir. Yalnız temizlik adına sabun ya da parfüm kullanmak olur. Buradaki yararlı bakterileri öldürebilirsiniz. Temiz, pamuklu çamaşırlar giymek, sentetik iç çamaşırlarından kaçınmak, ped kullanılıyorsa sık sık değiştirmek ve akıntı benzeri sorunları hemen tedavi ettirmek de enfeksiyonları önleyecektir. Tüm bu sayılanların tersi yapılırsa da, idrar yolu enfeksiyonuna davetiye çıkarılmış olur.
Böbrek Taşları: İdrar yolunun tıkanması idrar yolu enfeksiyonuna neden olabilir. Bu tıkanmanın başlıca nedenlerinden biri de böbrek taşları olabilir. Böbrek taşları bakterilerin üreyip çoğalacağı bir yaşam alanı sağlamış olur. Bebeklerde ve küçük çocuklarda da bu duruma rastlanabilir.
Mesanenin tam boşalmaması: Eğer mesaneyi tamamen boşaltmanızı engelleyen bir durum varsa ve idrar mesanede gereğinden çok kalıyorsa, bu durumda enfeksiyona neden olan bakterilerin çoğalması da kolaylaşır.
Kabızlık: Düzenli olarak idrara çıkmak, idrarı tutmamak ve mesaneyi tamamen boşaltmak enfeksiyonu önlemek açısından önemlidir. İdrar akışı düzenli olursa bakteriler de atılır ve idrar yolları temiz kalır. Ancak bazı durumlarda örneğin kabızlık nedeniyle idrar düzeni de bozulur ve bu şekilde enfeksiyon için zemin hazırlanmış olur.
Zayıf Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sistemi vücudu hastalıklardan korumak üzere programlanmıştır. Ancak bazı hastalıklara ya da kemoterapi gibi bazen de çeşitli ilaç veya tedavilere bağlı olarak bağışıklık sistemi zayıflamış olabilir. Bu durumda vücut enfeksiyonlara karşı da zayıf olacak demektir.
Cinsel İlişki: İdrar yolu enfeksiyonu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olmamasına karşın cinsel olarak aktif olan kişilerde enfeksiyonun tetiklendiği görülebilir. Vajina veya anüsteki mikroplar cinsel ilişki sırasında idrar yolları ağzına doğru ilerleyebilir. Enfeksiyonlara karşı tedbir amaçlı olarak cinsel ilişkinin hemen öncesinde ve sonrasında kadınlara idrara çıkmaları önerilir.
Ayrıca prezervatif ya da diyafram benzeri korunma yöntemleri de enfeksiyona neden olmuş olabilir. Diyafram mesaneye baskı yaparak mesanenin tam boşalmamasına yol açıyor olabilir. Ya da sperm öldürücü kullanılan prezervatifler vajinayı tahriş etmişse, idrar yolu enfeksiyonuna karşı risk büyümüş olur.
Diğer Nedenler: Yukarıda sayılanlara ek olarak diyabet hastaları ile hamile veya menopoz dönemindeki kadınlar, idrar yolu enfeksiyonu açısından risk altındadır.
Erkeklerde idrar Yolu Enfeksiyonu
Kadınlarla karşılaştırıldığında idrar yolu enfeksiyonundan şikayetçi erkek sayısı oldukça azdır. Enfeksiyonun neden kaynaklandığını bulmak için iyi bir muayene gerekebilir. Mesanenin daralması, önceki bir cinsel ilişki, mesane taşı ya da prostat erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu nedenlerinden bazılarıdır. Prostat büyümesi mesaneye baskı yapar. Mesaneye baskı olduğunda burada biriken idrar tam olarak boşaltılamaz. Mesanede bekleyen idrarda bakteriler çok daha çabuk ve kolay çoğalır ve bunun sonucunda enfeksiyon oluşur.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri
- Sık idrara çıkma,
- Acil idrara çıkma isteği,
- Devamlı idrar yapma hissi,
- İdrara çıkarken ağrı ya da yanma hissi,
- Alt kartın bölgesinde ağrı,
- İdrarda kan,
- İdrarda kötü koku,
- Belirtilere ateş, kusma, bulantı, titreme benzeri başka belirtiler de eşlik ediyorsa enfeksiyon böbreklerde olabilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi
Ne zaman doktora görünmeli?
Eğer belirtiler hafifse idrar yolu enfeksiyonu birkaç gün içerisinde geçecektir. Belirtilerin ağır seyretmesi ve çok rahatsızlık vermesi ya da birkaç gün geçtiği halde devam etmeleri halinde bir doktora başvurmalısınız. Bunun dışında aşağıdaki durumlarda da hemen bir doktora görünmek en güvenlisi olacaktır:
- Ateşiniz yükselmişse.
- Belirtiler ani bir şekilde kötüleşmişse.
- Hamileyseniz.
- Diyabet hastasıysanız.
İdrar yolu enfeksiyonunda komplikasyonlara pek rastlanmaz ancak daha öncesinde bağışıklık sistemi zayıflığı ya da şeker hastalığı benzeri bir sağlık sorunu olan kişilerde böbrek yetmezliği ya da kan zehirlenmesi gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Tekrarlayan İdrar Yolu Enfeksiyonu
İdrar yolu enfeksiyonunun tedavisinin ardından aynı kişide tekrar oluşma olasılığı vardır. Tıp dilinde buna ‘tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu’ denir. Bu tekrarları her seferinde antibiyotik ile tedavi etmeye kalkışmak doğru çözüm yolu olmayabilir. İlk olarak enfeksiyonun neden tekrar ettiğinin bulunması gerekir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Neden Tekrar Eder?
Altta yatan hastalıklar: Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu tekrarına daha çok rastlanır. Tekrarların nedeni ürolojik muayene gerektiren ve henüz bilmediğiniz, su yüzüne çıkmamış bir rahatsızlık idrar yolu enfeksiyonunun tekrarlamasına sebep olabilir.
Tedaviye Uymamak: İdrar yolu enfeksiyonu için doktorun önerdiği tedavi tam olarak uygulanmadıysa. örneğin ilaçlar düzgün bir şekilde doktorun tavsiye ettiği süre kadar içilmediyse yine idrar yolu enfeksiyonu tekrar edebilir.
Yanlış İlaçlar: Antibiyotikler idrar yolu tedavisinde başı çeker ancak doğru antibiyotik verilmemişse hastanın şikayetleri devam edebilir ya da enfeksiyon tekrar edebilir. Hastaya doğru antibiyotiğin belirlenmesi için önce idrar kültür testi yapılması gerekir. Bu noktada neden kendi kendinize ilaç kullanmamanız gerektiğinin de önemi ortaya çıkar.
Koruyucu Tedavi Yapılmaması: Bazen de enfeksiyonun tekrarlamasını önleyici, antibiyotik tedavisi dışında, koruyucu tedavi uygulanması gerekir. Bu tedaviler bağırsak florasını, bölgedeki iyi denilen mikropları düzenleyici, özel C vitamini kürü gibi farklı ilaçlar içeren tedavilerdir. Enfeksiyon tekrarını engellemek için bu tip tedavilerin uygulanması gerekiyor olabilir. Menopoz döneminde östrojen takviyesi enfeksiyonları önleyici olabilir.
İdrar yolu enfeksiyonunun tekrar etmesinden kaçınmak için sizin yapabilecekleriniz:
- Bol su içmek
- Bol idrara çıkmak
- Temizliğe önem vermek
- Ayakları üşütmemek
- Gaz yapan yiyeceklerden, baharatlı gıdalardan kaçınmak
- Kabızlığın ortaya çıkmamasına özen göstermek
- Sigara veya alkol kullanmamak
İdrar yolu enfeksiyonuna hangi bölüm bakar?
Eğer idrar yolu enfeksiyonu teşhisi koyulmuş yada idrar yolu enfeksiyonu ile ilgili şüpheleri olan hastalar hastanelerin üroloji polikliniğine başvurmaları gerekir.
