Düztabanlık nedir? Belirtileri nelerdir?

Normalde ayakların altında iç uzun kavis mevzuttur,bazı durumlarda topuk dışa doğru kayarak bu kavis kaybolmaktadır. Bu durum düztabanlık olarak nitelendirilir. Düztabanlık sonradan da oluşabilen bir durumdur.

Bazen orta yaşlardan itibaren ayaklarda düztabanlık oluşabilir. Bunun nedeni romatolojik hastalıklar olabileceği gibi,herhangi bir hastalığa bağlı olmaksızın, aşırı kilo vb. nedenlerden de oluşabilir.

Düztabanlığın temel nedeni

Erişkin düztabanlığın temel nedeni, ayak iç kısmındaki kavsin tam tepe noktasındaki kemiğe yapışan “tibialis posterior” adındaki tendonun (yaş, aşırı kullanım, kilo, romatolojik hastalık vb. nedenlerle) dejenere olması ve artık işlev göremez hale gelmesidir. Bu tendon adeta bir çadırın direği gibi ayak kavsini destekler ve bu iyi çalışmadığında çadırın çökmesi gibi ayak kavsi de çökmeye başlar.

Ayak kavsindeki bu çökme bir anda olmaz; aksine sinsice gelişir. Hasta önce ayak iç tarafında bir ağrı hisseder. Bu dönemde doğru teşhis konulursa hastalığın ilerlemesini durdurmak bile çeşitli önlemlerle mümkün olabilir. Fakat ne yazık ki bu dönem genellikle doğru teşhis konulamadan geçiştirilir ve deformite ilerlemeye başlar.

Hastanın iç taraftaki ağrısı geçmediği gibi, bu bölgede bir çıkıntı oluşmaya başladığını Düztabanlık tedavisi de fark eder. Aslında bu gerçek bir kemik çıkıntısı değil, ayağın bu bölgeden dönmeye ve deforme olmaya başlamasıyla oluşan izafi bir durumdur. Zaman daha da ilerledikçe ayak kavsi yavaş yavaş çökmeye ve topuk dışa doğru kaymaya başlar.

Topuğun bu dışa doğru kayması neticesinde hasta bir süre sonra ayak dış tarafında da ağrı duymaya başlar ve hatta iç taraftaki ağrısını bu dönemde unutur. Aynı zamanda baldır kaslarında da gerginlik hissi başlayabilir. Eğer hastaya bu dönemde uygun teşhis konabilirse aynı seansta yapılan bir dizi ameliyatla ayak eklemlerini sabitlemeden ayağı normal şekline ve fonksiyonuna kavuşturmak mümkün olabilir. Fakat eğer bu dönem de atlanırsa artık hastaya yapılabilecek tek şey ayaktaki üç eklemi ayak düzgün pozisyonda iken sabitleyerek ayağı normal şekline kavuşturmaktır. Bu sabitleme ameliyatı ile şekli düzelmiş, ağrısız basan bir ayak elde edilebilir fakat bu sabitleme işlemi 15-20 yıl sonrasında ayak bileğinde erken kireçlenmeye neden olabilir. Dolayısıyla bu gibi durumlarda mutlaka ayakta basarken iki yönlü ayak röntgenleri çekilerek bir uzman tarafından değerlendirilmeli ve erken önlem alınmalıdır.

Eskiden ve hatta günümüzde halen bir çok doktor düztabanlık cerrahisinden kaçınmakta ve hastalar korkutularak bu cerrahiden uzaklaştırılmakta, bir işe yaramayan tabanlıklarla zaman kaybedilmektedir. Oysa gelişmiş ülkelerde olduğu gibi bizde de artık düztabanlık cerrahisi başarıyla uygulanmaktadır.

Düztaban Nasıl Tedavi Edilir?

• Düztabanlıkta tedavi, sorunun ciddiyetine ve nedenine bağlıdır. Düztabanlık ağrı veya başka zorluklara neden olmazsa, genellikle tedaviye ihtiyaç duyulmamaktadır.
• Ayak kemer destekleri (ortez cihazları) düztabanlığa bağlı ağrıları hafifletmek için faydalı olabilir. Ayak kıvrımlarını destekleyen özem tasarlanmış destekler de tercih edilebilir. Ayak kemerini destekleyen cihazlar düztabanlığı tedavi etmez, sadece şikayetleri azaltır.
• Germe egzersizleri. Özellikle kısa aşil tendonuna bağlı gelişen düztabanlıkta bu tendonu rahatlatan egzersizler fayda sağlamaktadır.
• Fizik tedavi de zaman zaman düztabanlığa bağlı ağrılar için yararlı olabilir.
• Dinlenme ve buz tedavisi ağrılar için faydalıdır. Özellikle şikayetleri arttıran etkinliklerden kaçınılmalıdır. Ağır sporlar yerine yürüyüş, bisiklet veya yüzme tercih edilebilir.
• Yaşanan ağrılar için doktorun tavsiye edeceği ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Diyabet, yüksek tansiyon ve obezite gibi düztabanlığı daha kötü hale getirebilecek risk faktörleri kontrol altına alınmalıdır.